Bu dönem çeşitli bireylerin ülke dışında şanslarını denemek ve dış ülkelerden satın aldıkları malları Avrupa’ya göndermek yoluyla büyük karlar sağladığı dönem olarak tanımlanmaktadır.
Bu dönemde deniz yoluyla uzak kıtalardan, baharat, ipek, kıymetli maden vb ürünleri getirip satarak kar sağlamaktadır.
2. Sömürgecilik Dönemi
1850- I. Dünya savaşı başına kadar olan dönem
Coğrafi keşifler tamamlanmış ve ülkelerin ticari bağları daha da artmıştır.
Sanayi devrimi sonucunda büyük işletmeler kurulmuştur.
Sanayi malları, otantik ve az bulunan malların yerini almaya başlamıştır.
Deniz aşırı ülkelere yapılan yatırımlar ile büyük riskler alınmıştır.
3. Ayrıcalıklar (İmtiyazlar) Dönemi
1914-1945 yılları arasını kapsar.
I. ve II. Dünya Savaşlarının işletmeler üzerine yaptığı etkiler ön planda..
I. Dünya savaşından sonraki dönemde dış ticareti engelleyici politikalar ortadan kaldırıldı ve çok uluslu işletmeler arttı.
1940 yılında 600 Amerikan işletmesi İngiltere’de kurulan fabrikalar için yarım milyon dolardan fazla yatırım yapmışlardır.
Unilever, Nestle ICI, Philips, Shell ilk modern çokuluslu işletmelerin temelidir.
Çok uluslu işletmelerin oluşmasına etki eden önemli nedenlerden biri, 1929 yılında başlayan ekonomik krizdir.
4. Uluslararası Dönem
1945-1970
1970-1990
1990 ve günümüz
1945-1970 dünya savaşları uluslararasılaşmayı olumsuz etkilemiştir.
İşletmeler, 1945-1970 yılları arasında, dünya çapında hem yeni pazarlar, hem de üretici güçler aramaya başladıkları için bu yıllara «global genişleme yılları» denir.
Haberleşme ve İletişim önem arz etmekte, uluslararasılaşmayı kolaylaştırmakta
USA ve yerli firma birleşmeleri görülmüştür.
1970 ve 1990’lı yılların ortalarına kadar yaşanan gelişmeler
Bu yıllarda Amerikan menşeili uluslararası şirketlerin sayısında azalma söz konusu,
Azalan yatırımlar rekabet gerektiren, düşük teknoloji gerektiren, tekstil, deri, giyim gibi sektörlerde görülmüştür.
Bu dönemde uluslararası firmaların ekonomik, siyasal ve sosyal etkilerini hızlı bir şekilde hissetmişlerdir. Bu nedenle ev sahibi ülkeler çokuluslu işletmelerin faaliyetlerini denetleyebilmek için sınırlamalar getirilmiştir.
Ev sahibi ülkelerin sınırlamaları
Tarifeler ve vergiler,
İthalat ve kotalar
İhracat taahütleri
İhracat sınırlamaları
Fiyatlar ile ilgili sınırlamalar
Yönetim kadrosundakilerin uyruğu ile ilgili sınırlamalar
Evsahibi ülkenin kendi ülkesinin işgücü kullanmasıyla ilgili getirdiği sınırlamaları
Sermayenin yatırımcı ülkeye dönmesi ile ilgili sınırlamalar,
Ulusallaşma ve kamulaşma ile ilgili sınırlamalar
Kar hisseleri ile ilgili sınırlamalar
Telif hakları
Amerikan işletmelerinin egemenliğini sona erdiren unsurlardan biride kaynak kıtlığı olmuştur.
Amerikan işletmelerinin faaliyetleri, tasarruf ve enerji yeterliliği konusunda daha etkili ve tedbirli davranmışlardır.
1980’lerde uluslararası alanda daha da fazla değişikliklere neden olmuş, rekabet hızla artmaya devam etmiş, teknoloji transferi fazlalaşmıştır.
1990’lı yıllarda ise dünya tam anlamı ile global ekonominin etkisine girmiş, artık siyasi savaşlardan çok ülkeler arası ticari savaşlar gündeme gelmiştir.
1990’ların Sonları ve 2000’li yıllardaki gelişmeler… Global yeniden yapılanma
ABD’nin 1960’lı yıllarda başlattığı dış pazarlara açılma süreci ve Japonya ile diğer endüstrileşmiş ülkelerin rekabeti, uluslararasılaşmaya ön ayak olmuştur.
Global ortamda rekabeti daha da hızlandıran bir gelişmede, bölgesel ticaret blokları ve özellikle AB ve NAFTA gibi Pazar bütünleşmeleridir. Bu Bütünleşmeler bölgesel bazda strateji geliştirme, uygulama ve koordine etme gerekliliğini de beraberinde getirmektedir.
1990’ların Sonları ve 2000’li yıllardaki gelişmeler… Global yeniden yapılanma
Pazar bütünleşmelerine karşılık, Pazar bölümlenmelerinin yarattığı belirsizlik ve karşılık da söz konusudur.
Çin hem düşük maliyetli işgücü hemde açık bir Pazar haline gelmesiyle önemli bir ekonomik güçtür.
Tüm dünya karmaşık ilişkiler içerisinde büyük bir pazara dönüşmektedir.
Yerelden Globale doğru geçiş…
Bankalar…Turizm işletmeleri… Perakende mağazaları vb..
Global yeniden yapılanma döneminde
İşletmeler arası sınırlar erimiştir, yeniden yapılanma, birleşme veya işbirlikleri gibi organizasyonların kurulması söz konusudur.
İşletmecilik faaliyetleri dünya çağındaki ihtiyaçlar, talepler ve kısıtlar çerçevesinde genel bir değişim sürecinden geçtiği söylenebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder