Günümüz iş hayatında insan kaynaklarının ve onun bilgi ve deneyimlerinin, tüm organizasyonların başarısı için temel unsur olduğu, rekabet üstünlüğünün kaynağı olduğu yönetim biliminin bir gerçeğidir. ,İş hayatının etkinliğine katkıda bulunan insan kaynakları ve yönetimi örgütler için yaşamsal öneme sahiptir. Küresel rekabetin neden olduğu çeşitli değişimlerin yaşandığı iş çevresinde örgütler için en değerli varlık olan insan kaynağının sadece işini yapması değil, aynı zamanda kendini sürekli olarak yenilemesi, geliştirmesi ve takım çalışmaları içinde yer alması gibi nitelikler önem kazanırken, çalışanlar için ise; mesleklerinde ilerlemek, daha fazla para kazanmak, sorumluluk üstlenmek, saygınlık erk ve prestij gibi faktörler daha önemli hale gelmektedir. Söz konusu yenilik ve değişimlerin gerçekleştirilebilmesi bir bakıma insanların sahip olduğu bilgi, yetenek, beceri ve güdülerinin geliştirilmesiyle organizasyon içindeki ilerleyişlerin planlamasıyla mümkün olabilecektir.
Günümüz modern örgütlerinin karşılaştıkları değişimlere uyum sağlamalarında stratejik bir rekabet silahı olarak görülen kariyer yönetimi, örgütlerin ihtiyaç duydukları nitelikli elemanları bulmada, yeni pozisyonları doldurmada, üretimin kalitesini yükseltmede, mevcut durumun korunmasını sağlamada özellikle çalışanların yeteneklerinin eskimesini önlemede, iş ve aile arasında daha iyi bir denge yaratmada ve çalışanların potansiyelini geliştirmede en etkili yöntemlerden biri olarak önemli işlevler üstlenmiştir. Örgütlerin temel kaynaklarından biri olan ve örgütlerin diğer kaynaklarının verimliliklerini de etkileyebilen insan kaynaklarından etkin bir şekilde faydalanabilmek için kariyer yönetimine yer verilmesi, çalışanların iş tatminin sağlanması ve mutlulukları açısından da oldukça büyük önem arz etmektedir. Ayrıca gerek eğitim düzeyinin yükselmesi gerek işgücünün niteliğinin değişmesi, bilgiye erişimin kolaylaşması nedeniyle insanların kariyer beklenti ve hedeflerinin yükselmesi bireysel ve örgütsel açıdan kariyer yönetimi organizasyonlarında geçerli ve üzerinde önemle durulan bir uygulama haline getirmiştir. Bu bakımdan örgütlerin kariyer yönetimine ilişkin startejiler geliştirip uygulamaya koymaları bir zorunluluk halini almaya başlamıştır.
KARİYER KAVRAMININ TANIMI VE ÖZELLİKLERİ
Değişen iş hayatında hayat boyu eğitim ve öğrenmenin gündeme gelmesi ve rekabetin artması sonucunda bireyciliğin artış göstermesi ile insanların kaderlerine boyun eğmeyebilecekleri refah içinde bir yaşam fikrinin yayılması ile kariyer kavramının daha yaygın bir şekilde örgütlerde kullanılmasında önemli artışlar görülmüştür. Kariyer kelimesinin dilimizdeki anlamı bireyin bir meslekte aşması gereken zorlukları ve izlenmesi gereken yolları ifade etmede kullanılmaktadır. ,
Bir bireyin yaşamı boyunca edindiği işe ilişkin deneyim ve etkinliklerle ilgili olarak algıladığı tutum ve davranışlar dizisi bireylerin yaşam süreleri boyunca bireysel ve örgütsel amaçlarını yönlendirmede iş tecrübeleri ve faaliyetleri ilgili bir süreç olarak tanımlanmaktadır. En yaygın anlamı olarak kariyer, seçilen bir iş hayatında ilerlemek ve bunun sonucunda daha fazla para kazanmak; daha fazla sorumluluk üstlenmek; daha fazla statü; güç ve saygınlık elde etmek olarak tanımlanabilmektedir. Maslow un ihtiyaçlar hiyerarşisinden hareketle kariyer, fizyolojik ihtiyaçlar, güvenlik ihtiyacı, sosyal doyum, toplum içinde aitlik ve saygı görme ihtiyacı ve son olarak bireylerin kendini geliştirmek istemelerinin neticesinde çalışanların gerekli bilgi, beceri ve yetenekle donatılarak işletmede ilerlemelerinin sağlanması olarak da ifade edilebilir.
KARİYER YÖNETİMİ
Kariyer yönetimi, özellikle yurt dışında ve son zamanlarda da Türkiye'deki işletmelerin duyarlı olmaları gereken bir olgu niteliğini kazanmıştır. Türkiye de siyasi iktidarlarca 1980 li yıllarda başlatılan "dışa açılma" "özelleştirme" "sözleşmeli personel" gibi uygulama ve yapısal düzenlemeler, bireylerin ve örgütlerin kariyer algılama ve beklentilerinde de önemli değişimlere neden olmuştur. Hem üst kademelere doğru terfi hem de yatay örgütlerde olduğu gibi kişisel gelişme ve büyümeyi öngören kariyer konusu ve yönetimine büyük önem verilmeye başlanmıştır.
Kariyer Yönetiminin Gelişimini Hızlandıran Faktörler
Yönetim kültürü veya işin yeniden örgütlenmesi
Yeni örgüt yapı ve stratejilerinin ortaya çıkması
Yeni teknolojilerin kullanımı ve işsizlik
Küreselleşme ve bilgi toplumu
Eğitimin giderek artan önemi ve bilgi işçilerine duyulan talep
Personel yönetiminden insan kaynakları yönetimine geçiş gibi faktörler de örgütlerde kariyer yönetimine olan eğilimi arttırmıştır.
Kariyer Yönetiminin Tanımı
Basit anlamda "Bireylerin iş hayatlarına ilişkin planlamalar yapmaları" diye tanımlanırken geniş çerçevesinde ise " iş gücünün ihtiyaçlarını tatmin etmek ve bireylerin kariyer hedeflerine ulaşmasını sağlamak için yöneticilere imkan sağlayan hedeflerin planlanması, stratejilerin düzenlenmesi ve uygulanması süreci olarak tanımlanmaktadır.
Kariyer yönetimi, hem örgütün ihtiyaçlarını hem de bireylerin istek ve kapasitelerini karşılayacak şekilde kariyerin planlanması ve yönetilmesini olanaklı kılan örgüt süreçlerinin planlanması ve uygulamaya konulmasıdır. Kariyer yönetimi bireylerin hem kendisi hem çevreleriyle ilgili farkındalığını arttırarak kariyer amaçları belirlemesi ve kariyer yolunda ilerlemesini ele alan bir süreçtir. Bir kariyer hedef seçimi, bu hedefe ulaşmak amacıyla yapılan faaliyetler ve bu çerçevede stratejilerin geliştirilerek sonuçların izlenmesi süreci kariyer yönetimidir.
Kariyer Yönetiminin Amacı ve Kapsamı
Kariyer yönetiminde genel amaç, örgütün etkinlik ve verimliliğinin arttırılması yanında bireylerin örgüt içinde gelişim ve ilerlemelerini sağlayarak gelecekte ihtiyaç duyacağı vasıflı eleman gücünü şimdiden şekillendirmeyi sağlamak olarak ifade edilmektedir. Doğru zamanda doğru yerde, doğru insanların dinamik bir ortamda doğru hedeflere doğru motivasyonunu kaybetmeden koşması şimdiki ve gelecekteki görevlerini etkin bir şekilde yerine getirmesi, kendilerini sürekli geliştirmeleri ve bu çalışanların muhafaza edilmesi için planlı bir kariyer yönetimine ihtiyaç duyulmaktadır. Böylece çalışanlar gereksinim duydukları cesareti bularak geleceklerine daha umutla bakabilecek, gösterdikleri gayreti arttırarak performanslarını yükseltebileceklerdir. Diğer taraftan kariyer yönetimi, çalışanların yetenek eskimesini uğramalarını önlemede durgunluk dönemine giren çalışanları yeniden canlandırmada, iş ve aile arasında daha iyi bir denge yaratmada ve insan potansiyelini geliştirmede, örgütler için yeni bir yol olarak görülmektedir.
Kariyer Yönetiminin örgütlere olan faydası ise şu şekildedir;
- Etkili kariyer yönetimi, profesyonel teknik ve yönetimsel yetenek arzını elde etmeye yardım edecek ve bireylere daha iyi iş imkanı daha iyi ücret ve statü sağlayacaktır.
- Bir taraftan yöneticilere yönetilenler arasındaki sosyal mesafeyi azaltarak işgücü ile yönetim arasında güçlü bir bağ kurulmasını sağlarken diğer taraftan, örgüt içinde sürekli iletişim ağının kurulmasına yardım edecektir.
- Gelecekteki insan kaynakları ihtiyacını daha iyi belirlemeye yarayacak, mikro ve bireysel düzeydeki değişmeyi daha iyi anlayabilmek için örgütsel değişmeyi kolaylaştırıcı rol oynayacak ve çalışanların gerçekçi olmayan ve saklı beklentilerini açığa çıkaracak bir etkiye sahiptir.
- Çalışanların bulundukları konumun farkında olmasını sağlayarak gelecekte kendilerini neyin beklediğini bilmeleri ve bu ilerleme seyrine göre uygun hazırlıkların yapılabilmesi sağlanacaktır.
Kariyer Yönetim Alanı
1- istihdam
2-yerleştirme
3-Eğitim ve geliştirme
4-işten çıkarma
- Kariyer yönetim faaliyetleri insan kaynakları yönetimindeki diğer faaliyetlerle iş birliği içinde olmalıdır.
- Kariyer yönetimi, iyi planlanmış olmalıdır.
- Üst yönetim, kariyer yönetimini desteklemelidir.
- Kariyer yönetimi programlarında bireysel ve örgütsel amaçlar bütünleştirilmelidir.,
Kariyer Yönetim Modelleri
Akademik model
Klüp modeli
Futbol takımı modeli
Kale modeli
Kariyer Yönetim Sistemleri
Dikey sistem: Bu sistem işletmelerde belirli bir fonksiyonel alanda en alt basamaktan başlayıp ilgili fonksiyondan sorumlu en üst kademe yöneticiliğine kadar giden basamaklar zincirinden oluşur
Gövde- Dallar Sistemi:
Planlı rotasyon sistemi
Elmas modeli
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder